ФАЛАСТИН  АЗ ОТАШИ ҶАНГ РАҲО МЕШАВАД

Дар Навори Ғаззаи Фаластин 19-уми январ соати 11:15 бо вақти маҳаллӣ миёни Исроил ва гурӯҳи Ҳамос оташбас эълон гардид. Аммо то созиши бадастомада ҳамлаҳои ҳавоии артиши Исроил ба ин минтақаи ҷангзада идома ёфт. Танҳо дар чанд соати таъхири оташбас аз ҳамлаҳои ҳавоӣ дар Ғазза боз 8 нафаи дигар аз аҳолии осоишта ҷон бохт.

ЭЪЛОНИ ОТАШБАС ВАЗЪРО БЕҲТАР МЕКУНАД?
Бояд ёдовар шуд, ки Исроил ва Ҳамос бо миёнаравии кишварҳои ИМА, Миср ва Қатар созиши оташбасро баъд аз 15 моҳи даргириҳо имзо карданд. Тибқи иттилои расонаҳо, оташбас 42 рӯз давом карда, дар ин муддат Ҳамос бояд 33 гаравгони исроилиро ба ивази 1890 фаластинӣ, ки дар зиндонҳои Исроил маҳкуманд, озод кунад. Ҳамзамон, Исроил тадриҷан ба хориҷ кардани воҳидҳои низомии худ аз Ғазза шуруъ мекунад, ба истиснои долони Филаделфи (дар марзи миёни Миср ва Ғазза) ва ба созмонҳои башардӯстона иҷоза медиҳад, ки интиқоли ёриҳои башардӯстона ба ин анклавро афзоиш диҳанд. Аз оғози сулҳ, интиқоли ёриҳои башардӯстона афзоиш ёфта, дар як рӯз то 600 мошини боркаш, аз ҷумла 50 мошини сӯзишворӣ ба минтақа ворид мегардад. Фаластиниҳо 200 ҳазор хайма ва 60 ҳазор хонаи сайёр мегиранд. Марҳалаи аввали ин созишнома раҳоии 33 гаравгони исроилӣ дар ивази тақрибан 1000 маҳбуси фаластиниро дар бар мегирад. Неруҳои исроилӣ бояд аз марзҳои навори Ғазза хориҷ шаванд, ҳарчанд ҳоло дар ҳудуди он қисман боқӣ хоҳанд монд. Дар рӯзи 16-уми оташбас, Исроил ва Ҳамос муваззаф шуданд, ки музокира дар мавриди марҳалаи дувуми созишро оғоз кунанд, ки интизор меравад, раҳоии гаравгонҳои боқимонда, оташбаси доимӣ ва хуруҷи пурраи неруҳои исроилиро дар бар гирад. Кафилҳои раванди сулҳ, ҳамчунин, дар бораи марҳалаи сеюм, ки барқарории навори Ғазза ва поёни муҳосираи онро дар бар мегирад, ҳарф мезананд.
Телевизиони NBC бо такя ба як манбаи худ дар Кохи Сафед хабар додааст, ки Доналд Трамп, Президенти ИМА, то барқарор кардани харобаҳои Ғазза хостгори кӯчондани ду миллион паноҳҷӯи фаластинӣ ба Индонезия аст. Ба ин мақсад намояндаи нави махсуси ИМА оид ба Шарқи Наздик Стив Виткоф дар ояндаи наздик ба Ғазза сафар карданист. То кунун кишварҳои арабии ҳамсояи Ғазза аз қабули гурезаҳои фаластинӣ ба таври қатъӣ худдорӣ мекарданд.

НОРОЗИГИҲО ДАР ИСРОИЛ
Созишномаи оташбас миёни Исроил ва Ҳамос интиқодҳои бархе аз аъзои Ҳукумат алайҳи Нетаняҳуро ба бор овард. Дарҳол, пас аз эътибор пайдо кардани созиши оташбас вазири амнияти миллӣ Итамар Бен-Гвир ва аъзои ҳизби ӯ (аз 120 курсии 6 курсӣ дар парлумон) дар бораи истеъфо хабар доданд. Қабл аз ин, се узви ҳизби “Саҳюнизми динӣ” (7 мандат) вазири молия Безалел Смотрих, вазири миссияҳои миллӣ Орит Строк ва вазири адлия Офир Софер, вазири корҳои диаспора Амиҳай Сикли низ гуфта буданд, ки мақомҳои худро тарк мекунанд. Дар ҳамин ҳол, ҷонибдорони аҳзоби ростгаро дар Байтулмуқаддас бар зидди оташбас бо Ҳамос эътироз намуданд.
Ба андешаи коршинос Андрей Зелтин, оташбас дар Ғазза дер давом нахоҳад кард ва пас аз марҳалаи аввал, ҷангҳо дар ин анклав аз нав сар мезананд. Ба гуфтаи ӯ, таъхири Ҳамос дар пешниҳоди номи се гаравгон ба Исроил бо мушкили сари вақт муайян кардани маҳали дақиқи онҳо рабт дорад. Бархе аз гаравгонҳо дар нақбҳои зеризаминӣ нигоҳ дошта мешаванд. Дарёфти онҳо вақтро талаб мекунад. 
– Худи шартҳои созишнома хеле осебпазиранд ва иҷрои марҳалаҳои минбаъдаи созишнома барои ҳар ду тараф душвор аст. Аз ин рӯ, ман истисно намекунам, ки агар Ҳамос дар ин марҳала 33 маҳбуси исроилӣ пайдо накунад, артиши Исроил бо ин баҳона амалиёти ҷангиро аз нав оғоз хоҳад кард, – шарҳ медиҳад коршинос.

ТАЪСИСИ СОЗМОНИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ БАРОИ БОЗСОЗИИ ҒАЗЗА 
Дар ҳамин ҳол, Ҳамос нақша дорад, ки бо ҷалби тамоми гурӯҳҳои фаластинӣ тими махсусро барои идораи Ғазза ташкил кунад.
Онҳо, аллакай, иброз намуданд, ки Ғаззаро танҳо идора намекунанд. Дар ин бора агентии ТАСС хабар медиҳад. Узви Бюрои сиёсии Ҳамос Муҳаммад Наззал зикр кардааст, ки машваратҳо бо тамоми ҷонибҳои Фаластин идома доранд.
Наззал, ҳамчунин, аз таъсиси як созмони байналмилалӣ барои ёрӣ ба бозсозии Ғазза хабар дод. Вай таъкид кард, ки созмонҳои байналмилалии донор пас аз таъмини оташбас ба кор шуруъ мекунанд. 
– Мо мехоҳем, ки бозсозии Ғазза ҳарчи зудтар оғоз шавад ва бо ин мақсад фонде таъсис дода мешавад, ки кишварҳои донор ба он сармоягузорӣ хоҳанд кард, – гуфт Наззал. Ӯ афзуд, ки Ҳамос омодаи риояи созишҳои оташбас аст. 

ИСТИҚБОЛИ ҶОМЕАИ ҶАҲОНӢ ДАР МАВРИДИ ОТАШБАС
Ҷомеаи ҷаҳонӣ аз созиши оташбас дар навори Ғазза истиқбол мекунад.
Дар ин радиф, аксари кишварҳои ҷаҳон дар робита ба ин созиш мавқеи худро иброз намуданд. Вазорати корҳои хориҷии Ҳиндустон гуфтааст, ки ин тавофуқ амният ва интиқоли бефосилаи ёриҳои башардӯстона ба мардуми Ғаззаро таъмин хоҳад кард. Дабири кулли Девони вазирони Ҷопон Ҳаяши Йосимаса аз ин созишнома истиқбол карда, онро "қадами муҳиме барои беҳбуди вазъи башардӯстона дар Ғазза ва ором кардани вазъ тавре ки Токио талаб кардааст”, номид. 
Ёшимаса дар брифинг гуфтаст, ки Токио робитаи зичро бо ҷонибҳо идома медиҳад ва кӯшишҳои дипломатиро барои ноил шудан ба ҳалли масъала дар асоси консепсияи «ду давлат барои ду халқ» ва сулҳу субот дар минтақа идома хоҳад дод.
Раиси Комиссияи Аврупо Урсула фон дер Лейен изҳори умедворӣ кард, ки созишнома ба ҳалли буҳроне, ки минтақаро фаро гирифтааст, мусоидат хоҳад кард.
– Ман аз созиш дар бораи оташбас ва раҳоии гаравгонҳо дар Ғазза гарм истиқбол мекунам. Ба шарофати ин, гаравгонҳо метавонанд бо наздиконашон вохӯранд ва кумакҳои башардӯстона ба мардуми осоиштаи Ғазза бирасад. Он ба одамоне умед мебахшад, ки маҷбур буданд, муддати тулонӣ азобҳои азимро аз сар гузаронанд. Ҳарду ҷониб бояд ин созишномаро ҳамчун як қадам ба сӯи суботи пойдор дар минтақа ва ҳалли дипломатии низоъ пурра амалӣ созанд”, – навиштааст фон дер Лейен дар шабакаи иҷтимоии X.
Кажа Каллас, масъули сиёсати хориҷии Иттиҳодияи Аврупо ин созишномаро "пешрафти назаррас ва мусбат дар самти хатми ҷанг" номид. Раиси Шурои Аврупо Антонио Коста изҳори умедворӣ кард, ки созишнома ба ранҷу азоби ғайринизомиён хотима хоҳад дод ва дастрасии фаврӣ ба ёриҳои башардӯстонаи ниёзмандро таъмин мекунад. 
Бояд ёдовар шуд, ки баъд аз эълони оташбас, аксари кишварҳо хостори расондани ёриҳои башардӯстона ба мардуми азияткашидаи Ғазза шуданд. Аз ҷумла, дар доираи иқдоми башардӯстона ва саховатпешагии якчанд давлатҳои узви Созмони исломии амнияти озуқаворӣ, аз қабили ҷумҳуриҳои Тоҷикистон, Қазоқистон, Озарбойҷон ва Ҷумҳурии Халқии Бангладеш, ки дар ҳамкорӣ бо Ташкилоти хайриявии Подшоҳии Ҳошимии Урдун амалӣ карда мешавад, бо мақсади ёрӣ ба мардуми Ғазза ҷиҳати бартарафсозии мушкилоти шадиди норасоии ғизо, 200 тонна орди аълосифати гандумӣ ба ин минтақа фиристода шуд.

Комрон САФАР, 
“Ҷумҳурият”